او پيش از اين در جريان مبارزات انتخاباتي سال 2016آمريكا به رأي‌دهندگان يهودي ساكن اين كشور وعده داده بود كه درصورت پيروزي در انتخابات، بيت‌المقدس را آنگونه كه رژيم صهيونيستي مي‌خواهد، به‌عنوان پايتخت اين رژيم به رسميت بشناسد. ماجراي به رسميت شناختن بيت‌المقدس به‌عنوان پايتخت رژيم صهيونيستي از سوي آمريكا و انتقال سفارت اين كشور، به سال 1995بازمي‌گردد؛
زماني كه كنگره با تصويب قانوني از دولت خواست چنين كند. از آن زمان، روساي جمهور آمريكا ترجيح داده‌اند با توجه به حساسيت موضوع، اجراي اين قانون را به تعويق بيندازند. طي اين سال‌ها تمام روساي جمهور آمريكا هر 6ماه يك‌بار با صدور فرماني اجرايي، اين قانون را معلق كرده‌اند. دونالد ترامپ نيز 6ماه پيش طبق روال گذشته فرماني مشابه صادر كرد اما قول داد به‌زودي اين روند را به پايان برساند.
وضعيت بيت‌المقدس هميشه در كانون مناقشه اسرائيل و فلسطين قرار داشته است، با اين حال تمامي سازمان‌هاي بين‌المللي و كشورهاي جهان ازجمله آمريكا طي 50سال گذشته تأكيد داشته‌اند كه اين شهر نمي‌تواند به‌عنوان پايتخت رژيم صهيونيستي به رسميت شناخته شود.
بيت‌المقدس به دو بخش غربي و شرقي تقسيم مي‌شود. اين شهر محل قرار گرفتن بناهاي تاريخي و مقدس اديان ابراهيمي يعني اسلام، يهوديت و مسيحيت است. فلسطيني‌ها بخش شرقي شهر كه در جريان جنگ 1967اعراب و اسرائيل به اشغال صهيونيست‌ها درآمد را پايتخت دولت آينده خود مي‌دانند و رژيم صهيونيستي با هدف ناكام گذاشتن اين خواسته تاريخي فلسطيني‌ها، در سال 1981طي مصوبه‌اي مدعي هر دو بخش شرقي و غربي شهر شد و بيت‌المقدس را پايتخت خود خواند. با اين حال، كشورهاي جهان با اقدام اسرائيلي‌ها همراهي نكردند و در مخالفت با آن، سفارتخانه‌هاي خود را همچنان در تل‌آويو نگه داشتند.
سازمان‌هاي بين‌المللي ازجمله سازمان ملل نيز طي تمام اين سال‌ها در اسناد خود ضمن رد ادعاي اسرائيل، بخش شرقي شهر را «قدس اشغالي» خوانده‌اند. شوراي امنيت تاكنون 15قطعنامه، مجمع عمومي سازمان ملل 7قطعنامه و سازمان يونسكو 6قطعنامه در اعتراض به اشغالگري رژيم صهيونيستي در بيت‌المقدس صادر كرده‌اند.
- اعتراض فلسطيني‌ها
مقام‌هاي فلسطيني از اوايل هفته جاري يعني از زماني كه مشخص شد ترامپ تصميم دارد روال هميشگي روساي جمهور قبلي آمريكا را پايان دهد و بيت‌المقدس را به‌عنوان پايتخت رژيم صهيونيستي به رسميت بشناسد، در تماس‌هاي تلفني با رهبران جهان تلاش كردند مانع اعلام چنين تصميمي شوند. محمود عباس، رئيس تشكيلات خودگردان فلسطين حتي در تماسي تلفني با دونالد ترامپ به او در مورد تصميمش هشدار داد. عباس گفت: «اين اقدام تبعات بسيار خطرناكي براي روند مذاكرات و صلح در سرزمين فلسطين و امنيت و ثبات در خاورميانه خواهد داشت.»
جنبش حماس كه كنترل باريكه غزه را در دست دارد ديروز با انتشار بيانيه‌اي روز جمعه را «روز خشم» عليه اشغال سرزمين فلسطين خواند و مردم را در كرانه باختري و غزه دعوت به راهپيمايي كرد. اسماعيل هنيه، رهبر اين گروه نيز طي سخناني اقدام آمريكا را «عبور از تمامي خط قرمزها» خواند و نسبت به تبعات آن هشدار داد. ساعاتي پيش از اعلام تصميم ترامپ نيز مردم در خيابان‌هاي شهرهاي مختلف فلسطين در تجمع‌هايي ضمن اعتراض به اين اقدام دولت آمريكا، تصاوير دونالد ترامپ را به آتش كشيدند. همزمان با اعتراض‌ها و اقدامات فلسطيني‌ها، دولت اردن نيز تلاش‌هاي ديپلماتيكش را افزايش داده است.
اين كشور كه طبق توافقي ميان اعراب و اسرائيل مسئوليت مديريت منطقه قديمي بيت‌المقدس شامل مجموعه مسجدالاقصي را بر عهده دارد، طي روزهاي گذشته بارها نسبت به تصميم ترامپ هشدار داده بود. در اين راستا عبدالله، پادشاه اردن ديروز طي سفر به آنكارا با رجب طيب اردوغان، رئيس‌جمهور اين كشور ديدار كرد. اردوغان از سران كشورهاي عضو «سازمان همكاري‌هاي اسلامي» دعوت كرده است در يك نشست فوق‌العاده در 22آذر در آنكارا شركت كنند.
با اعلام تصميم ترامپ و تعيين روز جمعه به‌عنوان روز خشم، احتمال بروز درگيري‌هاي شديد در سرزمين‌هاي اشغالي تقويت شده است. آمريكا از اتباع خود خواسته است تردد خود در اين شهر را كاهش دهند. وزير اطلاعات رژيم صهيونيستي نيز اعلام كرده است نيروهاي ارتش اين رژيم براي مقابله با درگيري‌ها به حالت آماده‌باش درآمده‌اند. همزمان، وزارت خارجه آمريكا نيز طي ابلاغيه‌اي به نيروهاي امنيتي مستقر در تمامي سفارتخانه‌هاي اين كشور در سراسر جهان، آماده باش اعلام كرده است.
به باور بسياري، آمريكا از ابتداي پيدايش رژيم صهيونيستي، بزرگ‌ترين حامي اين رژيم بوده است اما اقدام اخير دونالد ترامپ در طول تمام دوره‌هاي مناقشه اسرائيل و فلسطين سابقه نداشته است. هيچ دولتي در آمريكا در اين مناقشه تا به اينجا در حمايت از اسرائيلي‌ها پيش نرفته بود. سرزمين فلسطين اكنون ملتهب‌تر از هميشه است.
- چرا ترامپ چنين تصميمي گرفت؟
شبلي تلحمي، پژوهشگر مؤسسه بروكينگز و عضو شوراي روابط خارجي آمريكا: در اينكه ترامپ به‌طورويژه حامي اسرائيل است شكي نيست. دست‌كم 3نفر از مشاوران ارشد او از چهره‌هاي هوادار اسرائيل هستند. اعضاي حزب جمهوريخواه نيز از اساس از چنين رويكردي آگاه بوده و هستند. اما سؤال اين است كه چرا در چنين شرايط ملتهبي در خاورميانه، ترامپ بايد تصميم بگيرد بيت‌المقدس را به‌عنوان پايتخت اسرائيل به رسميت بشناسد؟
دو دليل مي‌توان براي اين تصميم ذكر كرد؛ اول اينكه، مشاوران او در كاخ سفيد در حبابي خودساخته زندگي مي‌كنند كه مانع نگاه واقع‌بينانه به جهان اطراف مي‌شود. حضور اين مشاوران، ترامپ را از متخصصان ديپلماسي در وزارت خارجه دور كرده است. اين تصميم حاصل مشاوره مشاوران ترامپ در كاخ سفيد است و دوم اينكه، ترامپ از به نتيجه رسيدن مذاكرات صلح اسرائيل و فلسطين كه بارها از آن به‌عنوان «توافق قرن» ياد كرده نااميد شده است و اكنون به‌دنبال آن است كه شكست اين مذاكرات را به گردن يكي از طرف‌ها بيندازد؛ انتخاب او فلسطينيان بوده است.
- واكنش جهان به ترامپ
آنتونيو گوترش، دبيركل سازمان ملل: سازمان ملل با هرگونه اقدام يكجانبه در مسئله فلسطين مخالف است.
فدريكا موگريني، مسئول سياست‌خارجي اتحاديه اروپا: هرگونه اقدامي كه مانع به نتيجه رسيدن راه‌حل «دو دولت» در سرزمين فلسطين باشد بايد متوقف شود.
احمد ابوالغيط، رئيس اتحاديه عرب: اقدام آمريكا در سراسر خاورميانه پس‌لرزه‌هايي خواهد داشت.
پاپ فرانسيس: در وضعيت كنوني بيت‌المقدس نبايد هيچ تغييري ايجاد شود.
امانوئل مكرون، رئيس‌جمهور فرانسه: فرانسه نسبت به اقدام يكجانبه آمريكا نگران است. وضعيت بيت‌المقدس بايد براساس مذاكراتي كه بين دو طرف در جريان است تعيين شود نه تصميم آمريكا.
زيگمار گابريل، وزير خارجه آلمان: اقدام آمريكا هيچ مشكلي را از بحران فلسطين حل نمي‌كند بلكه بيشتر به آن دامن ميزند. اين اقدام بسيار خطرناك است.
ترزا مي، نخست‌وزير انگليس: موضع ما در مورد فلسطين هيچ تغييري نكرده است. ما مخالف تغيير وضعيت بيت‌المقدس هستيم.
رجب طيب اردوغان، رئيس‌جمهور تركيه: بيت‌المقدس خط قرمز مسلمانان است. اكنون احتمال قطع روابط ديپلماتيك ميان تركيه و اسرائيل وجود دارد.
گنگ شوانگ، سخنگوي وزارت خارجه چين: همه طرف‌ها بايد محتاطانه رفتار كنند و باعث ايجاد خصومتي جديد در مناقشه اسرائيل و فلسطين نشوند.
سلمان، پادشاه عربستان: اقدام آمريكا به مذاكرات صلح ضربه ميزند و باعث افزايش تنش در منطقه مي‌شود. عربستان از خواست فلسطيني‌ها حمايت مي‌كند.
عبدالله دوم، شاه اردن: اقدام ترامپ تبعات امنيتي در منطقه خواهد داشت. بيت‌المقدس كليد رسيدن به صلح در فلسطين است.
حيدر عبادي، نخست‌وزير عراق: تصميم ترامپ منطقه را به آشوب مي‌كشد. عراق مخالف اين تصميم است.
نظر شما